Afty w jamie ustnej – przyczyny, objawy i sposoby leczenia

Czym są afty?

Afty to małe, płytkie zmiany. Rozwijają się na błonie śluzowej jamy ustnej. Mogą pojawić się na języku lub wargach. Afty mają postać białej zmiany. Jej obwód jest zaczerwieniony. Są to owrzodzenia ze stanem zapalnym. Afta to rodzaj otwartego owrzodzenia. Pojawia się w jamie ustnej. Często błędnie są nazywane pleśniawkami. Afty to bolesne rany w jamie ustnej.

Afty występują w różnych miejscach. Dotknięte obszary to podstawa dziąseł. Pojawiają się na wewnętrznej stronie warg. Znajdziesz je na policzkach. Czasami występują na języku lub pod nim. Mogą pojawić się pojedynczo. Występują też w skupiskach. Wygląd jest okrągły lub owalny. Środek jest biały lub żółtawy. Obwódka jest czerwona.

Rozmiar afty bywa różny. Średnica afty wynosi od 1 mm. Może osiągnąć 2 cm. Afty osiągają średnicę od 0,5 mm. Mogą mieć do 3 cm.

Rodzaje aft

Afty dzielą się na trzy typy. Wyróżniamy drobne rany. Są też duże rany. Trzeci typ to opryszczkowe owrzodzenia.

• Drobne rany (afty małe): Mają wielkość od 3 do 10 milimetrów. Goją się w ciągu 7-14 dni. Ustępują samoistnie po 4-8 dniach.
• Duże rany (afty duże): Są większe niż 10 mm. Goją się kilka tygodni. Czas gojenia wynosi od kilku tygodni do kilku miesięcy. Ustępują po 3-4 tygodniach.
• Opryszczkowe owrzodzenia (afty opryszczkopodobne): Są mniejsze od aft małych. Goją się samoistnie w ciągu kilku dni.

Czas gojenia afty wynosi zwykle od 1 do 2 tygodni. Zazwyczaj afty ulegają wygojeniu. Nie pozostawiają blizny. Dzieje się to w ciągu 14 dni. Afty zazwyczaj znikają samoistnie. Trwa to po kilku dniach. Mogą jednak nawracać. Czas gojenia małych aft wynosi 7 do 10 dni. Większe goją się do 6 tygodni. Zwykle znikają po 1-4 tygodniach samoistnie.

Maksymalny czas gojenia różnych typów aft (w dniach)

Przyczyny powstawania aft

Wiele czynników wywołuje afty. Afta to rodzaj owrzodzenia. Może być wywołana przez szereg czynników. Afty mogą być wynikiem niedoborów żywieniowych. Powoduje je stres. Urazy mechaniczne także są przyczyną. Afty mogą być wywołane przez uraz. Stan zapalny jest kolejną przyczyną. Choroby także mogą je wywołać. Przyczyny powstawania aft mogą być różne. Należą do nich stres, dieta. Niewłaściwa higiena jamy ustnej również. Czynniki takie jak stres wpływają na występowanie aft. Niedobory witamin także. Zmiany hormonalne to kolejny czynnik.

Szczegółowe przyczyny aft obejmują:

• Urazy jamy ustnej: Skaleczenie języka lub dziąseł. Wynikają z energicznego mycia zębów. Może je spowodować twardy lub ostry pokarm.
• Stres emocjonalny: Przewlekły stres osłabia układ odpornościowy.
• Zmiany hormonalne.
• Niektóre leki.
• Niedobory żywieniowe: Zwłaszcza witamin z grupy B. Brakuje kwasu foliowego. Niedobór żelaza. Brak cynku sprzyja rozwojowi aft. Dieta o niskiej zawartości witamin B12, cynku, kwasu foliowego lub żelaza.
• Niektóre pokarmy lub napoje: Pomarańcze, cytryny. Kawa, alkohol. Czekolada. Potrawy kwaśne, słone i ostre.
• Alergeny: Pyłek, sierść zwierząt. Kurz, orzechy. Produkty chemiczne. Alergia na niektóre bakterie w jamie ustnej.
• Pasta do zębów: Zawierająca laurylosiarczan sodu (SLS).
• Osłabienie układu odpornościowego.
• Palenie.
• Choroby ogólnoustrojowe: Celiakia. Choroba Crohna (choroba Leśniowskiego-Crohna). Wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Niedokrwistość złośliwa (anemia). Choroba Behçeta. Toczeń rumieniowaty układowy (toczeń). HIV/AIDS. Nieswoiste zapalenia jelit. Choroba refluksowa. Choroba migdałków. Zapalenie zatok. Syndrom Behceta. Utajona infekcja grzybicza. Zakażenie wirusem brodawczaka. Zakażenie wirusem opryszczki (choć afty to nie opryszczka, infekcja może osłabić organizm). Białaczka. Rak jamy ustnej (rzadziej).
• Predyspozycje genetyczne: Prawdopodobieństwo wystąpienia aft jest wysokie. Dotyczy dziecka, gdy oboje rodzice mają nawracające afty (90%). 30% osób z problemem aft ma w rodzinie osobę z tą dolegliwością.

Objawy afty

Jak rozpoznać aftę? Głównym objawem jest ból. Afty to bolesne owrzodzenia. Towarzyszy im stan zapalny. Wygląd jest charakterystyczny. Jest to małe owrzodzenie. Może być czerwone lub białe. Wokół owrzodzenia widać czerwoną obwódkę.

Dodatkowe objawy mogą wystąpić. Czasem pojawia się mrowienie. Dzieje się to przed wystąpieniem afty. Rzadko występuje gorączka. Może pojawić się obrzęk węzłów chłonnych. Ogólne osłabienie także bywa objawem. Afty mogą wpływać na jakość życia. Utrudniają jedzenie, picie. Mówienie staje się bolesne. Powiększenie węzłów chłonnych może być skutkiem bolących aft.

Czy afty są zaraźliwe?

To częste pytanie. Afty nie są zaraźliwe. Nie są zakaźne. Ich przyczyna nie jest infekcja wirusowa. Różnią się od opryszczki. Opryszczka jest wywołana przez wirusa opryszczki pospolitej. Afty nie są zaraźliwe. Ponieważ nie są efektem zakażenia. Afty to bolesne owrzodzenia. Nie są zakaźne.

Leczenie aft

Afty można leczyć. Stosuje się leki. Pomagają także domowe receptury. Zazwyczaj goją się same. Nie wymagają specjalnego leczenia. Wiele metod może przynieść ulgę.

Domowe sposoby na afty

Naturalne metody mogą złagodzić objawy. Pomagają przyspieszyć gojenie. Należą do nich płukanki. Stosuje się też okłady i maści.

• Płukanie jamy ustnej: Płukanki ziołowe są pomocne. Stosuj napary z szałwii. Użyj wody różanej. Rumianek działa łagodząco. Nagietek lekarski również. Liście maliny pomagają. Płucz usta 3-5 razy dziennie. Płukanie wodą z solą jest skuteczne. Rozpuść 1 łyżeczkę soli. Użyj 1/2 szklanki wody. Płucz 3 razy dziennie. Osolona woda pomaga osuszyć afty. Oczyszcza ranę. Zapobiega infekcji. Możesz dodać łyżeczkę wody utlenionej do szklanki wody.
• Okłady: Zimne okłady zmniejszają ból. Redukują obrzęk. Zmniejszają stan zapalny. Przykładaj kostkę lodu. Trzymaj na afcie 3-4 minuty. Okład rumiankowy jest pomocny. Przygotuj herbatę rumiankową. Stosuj jako okład. Użyj torebki herbaty. Możesz użyć suszonych kwiatów zioła. Herbata ma działanie ściągające.
• Pasty i maści naturalne: Soda oczyszczona zmniejsza stan zapalny. Redukuje obrzęk i ból. Przygotuj pastę z sody. Wymieszaj z wodą. Nałóż na owrzodzenie. Możesz płukać wodą z sodą. 1 łyżka sody w szklance wody. Płucz do 3 razy dziennie. Olejek z drzewa herbacianego działa antybakteryjnie. Jest przeciwzapalny. Ma działanie dezynfekujące. Rozcieńcz go z wodą. Łyżka wody na 3-4 krople olejku. Olej kokosowy działa antybakteryjnie. Nawilża i natłuszcza. Stosuj 3-4 razy dziennie. Żel aloesowy łagodzi ból. Przyspiesza gojenie. Smaruj zmiany naturalnym żelem aloesowym. Stosuj 5-6 razy dziennie. Ocet jabłkowy ma właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Działa antyseptycznie. Rozcieńcz 1 łyżeczkę octu. Użyj szklanki wody. Płucz 30-60 sekund. Olejek goździkowy jest przeciwbólowy. Ma działanie przeciwbakteryjne. Jest antyseptyczny. Dodaj 5 kropli olejku do oliwy. Miód łagodzi stan zapalny. Zmniejsza ból. Stosuj kilka razy dziennie. Możesz zrobić pastę z goździka. Rozgnieć goździk. Dodaj szczyptę kurkumy. Dodaj kroplę wody. Nałóż na aftę. Wypluj i wypłucz usta po 5 min.

Leczenie farmakologiczne i specjalistyczne

Gdy domowe metody nie przynoszą ulgi, sięgnij po leki. Dostępne są preparaty bez recepty. Pomagają maści lub żele. Można stosować leki przeciwbólowe. Preparaty miejscowe są skuteczne. Mają działanie przeciwzapalne. Żele i kremy z lidokainą znieczulają. Roztwory do płukania jamy ustnej pomagają. Zawierają dekspantenol. Mogą mieć chlorheksydynę. Chlorek cetalkoniowy również. Preparaty zawierające poliwinylopirolidon (PVP) tworzą barierę ochronną. Pomocne są preparaty z kwasem hialuronowym. W ciężkich przypadkach lekarz może przepisać leki. Stosuje się glukokortykoidy. Dostępne są w postaci maści lub pastylek do ssania. Interwencja chirurgiczna jest rzadko potrzebna. Dotyczy ciężkich przypadków.

Zapobieganie aftom

Możesz zmniejszyć ryzyko aft. Stosuj proste zasady. Utrzymuj dobrą higienę jamy ustnej. Regularne szczotkowanie zębów jest ważne. Nitkowanie pomaga. Stosuj płukanki antyseptyczne. Używaj szczoteczki z miękkim włosiem. Nie podrażniaj jamy ustnej. Unikaj urazów mechanicznych. Bądź ostrożny podczas jedzenia. Unikaj twardych i ostrych pokarmów.

Dbaj o dietę. Spożywaj pokarmy bogate w witaminy i minerały. Wzbogać dietę w witaminy grupy B. Szczególnie B12. Potrzebny jest kwas foliowy. Jedz produkty bogate w żelazo. Cynk jest ważny. Dodaj witaminy A, C, E. Wzbogać dietę w jogurty naturalne. Zawierają żywe bakterie kwasu mlekowego. Unikaj znanych czynników wyzwalających. Unikaj owoców cytrusowych. Unikaj czekolady. Nie jedz potraw kwaśnych. Unikaj słonych i ostrych dań. Zrezygnuj z gorących napojów. Unikaj ciepłych pokarmów. Alkohol może podrażniać. Jedz jogurty, fasolę, cebulę, czosnek, drożdże, żeń-szeń. Olej z wątroby rekina jest sugerowany. Pij codziennie 1,5-2 l wody. Codziennie jedz mały kubeczek jogurtu. Codziennie jedz ząbek czosnku i szczyptę curry (niektórzy sugerują).

Redukuj stres. Stosuj techniki relaksacyjne. Medytacja może pomóc. Joga jest korzystna. Regularna aktywność fizyczna zmniejsza stres. Zapewnij zrównoważoną dietę. Unikaj stresu i przemęczenia.

Kiedy szukać pomocy medycznej?

Afty zazwyczaj goją się same. Czasem potrzebna jest pomoc lekarza. W przypadku braku poprawy skonsultuj się ze specjalistą. Gdy afty nie znikają po tygodniu lub dwóch, zgłoś się do lekarza. Nie czekaj dłużej niż 10 dni. Skontaktuj się ze stomatologiem. Jeśli afty nawracają, warto skonsultować się z lekarzem. Nawracające afty mogą być objawem choroby przewlekłej. Mogą wskazywać na niedobór witamin i składników mineralnych. Nawracające afty mogą powodować poważniejsze problemy zdrowotne.

Zgłoś się do lekarza, gdy masz objawy sugerujące coś poważniejszego. Dotyczy to mrowienia, które nie ustępuje. Zaniepokoić powinna wysoka gorączka. Trudności w przełykaniu wymagają konsultacji. Duże afty (powyżej 1 cm) wymagają uwagi. Afty nie gojące się przez długi czas (dłużej niż 10-14 dni). Towarzyszące objawy ogólne. Podejrzenie choroby ogólnoustrojowej jest wskazaniem do wizyty. Wizyty u lekarza są potrzebne częściej. Dotyczy to osób z nawracającymi aftami (częściej niż raz w roku).

Afty u dzieci

Afty występują najczęściej u dzieci i młodzieży. Dotykają zarówno dzieci, jak i dorosłych. Rzadko występują u osób powyżej 50. roku życia. Ryzyko pojawienia się aft u dzieci jest wysokie (90%). Dotyczy to aftozy nawrotowej w rodzinie. Leczenie aft u dzieci i dorosłych bywa podobne. Stosuje się te same zasady profilaktyki.

Afty a opryszczka – czy to to samo?

Afty i opryszczka to różne schorzenia. Afty nie są zaraźliwe. Różnią się od opryszczki. Opryszczka jest wywołana przez wirusa opryszczki pospolitej. Afty to owrzodzenia w jamie ustnej. Opryszczka często pojawia się na zewnątrz jamy ustnej. Zazwyczaj na wargach. Opryszczka jest bardzo zaraźliwa. Afty nie są zakaźne.

Informacje zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Zawsze konsultuj problemy zdrowotne z lekarzem lub farmaceutą.